“Bir Yazın Tarihi”, Halid Ziya Uşaklıgil öykü türündeki ilk eserlerini içeren ilk hikâye kitabıdır. Bu eserin ilk baskısı 1900 yılında gerçekleştirilmiş, ardından 1941’de yeni harflerle ikinci baskısı yapılmıştır.
İkinci baskıda, mürettibin eski harfleri yeterince doğru algılayamaması nedeniyle önemli hatalar mevcuttur. Bu hatalar, sonraki sadeleştirmelerde de dikkate alınmadan tekrarlanmıştır. Biz, bu çalışmamızda beliren hatalar üzerinde de durmayı amaçladık. Kitabın ilk hikâyesi olan “Bir Yazın Tarihi”, kitabın yaklaşık beşte birini kapsamakta ve kısa bir roman atmosferi taşımaktadır.
Bir Yazın Tarihi Romanı Teması
Yıllardır taşra da mühendis olarak çalışan bir gencin yaz tatilini geçirmek üzere İstanbul’a geldiğinde, akrabasının evinde tanıştığı genç bir kıza aşık olması hikâyesi.
Bir Yazın Tarihi Romanı Kitap Özeti
Hasan, üniversiteden mezun olduktan sonra taşrada mühendislik yapmaya gitmiştir. Dört yıl süresince taşra da çalıştıktan sonra, yaz tatilinde uzun zamandır görmediği akrabalarının yanına gitme kararı alır. Evine gittiğinde, karşılaştığı genç kızlarla adeta şok geçirir; evde beş genç kız bulunmaktadır. İki tanesi akrabasının kızı, diğer üçü ise uzaktan akrabalarıdır. Üniversiteden sonra onları en son çocukluk döneminde görmüştür.
Artık hepsi genç kız olmuştur. Bu kızların isimleri; Nevin, Güzin, Aliye, Samiye ve Meliha’dır. Kızların her birinin kendine özgü nitelikleri ve dış görünüşleri mevcuttur. Hasan eve geldiğinde, tüm kızlar ona yardımcı olmaktan çekinmeden odasını hazırlamalarında bulunurlar. Fakat Hasan’ın dikkatini çeken en ilginç durum, Meliha’nın hüzünlü yüz ifadesidir; o, diğer kızların neşesine rağmen sürekli bir ağlama hali içindedir.
En büyük olan Meliha’nın, ruh hali nedeniyle sanki en küçükmüş gibi görünmesi dikkat çekicidir. Hasan tatilini uzattıkça, bu genç kızlarla olan ilişkisi iyice derinleşir ve kendini aşık hissetmeye başlar, ama hangi kıza duyduğu aşkı tam olarak anlayamaz. İçinde bulunduğu bu durum onu zor durumda bırakır; düşünceleri karmaşıklaşır. Bazen, kızların düzenlediği gece eğlencelerine katılmaktadır.
Bu eğlencelerde bazıları müzik çalmakta, bazıları ise şarkı söylemektedir. Hasan’ın dikkatini en çok Meliha’nın ud çalıp söylemesi çekmiştir; çünkü ud müziğinden oldukça hoşlanmaktadır. Ancak Meliha, bu eğlencelerde neşeli görünmemekte, bu durum da Hasan’ı üzmektedir. Meliha’yla sürekli konuşmaya çabalasa da, Meliha sanki ondan kaçmaktadır.
Hasan, sonunda kime aşık olduğunu anlar ve bu kızın Meliha olduğunu kabul eder. Meliha’yı göz hapsinde tutmaya başlar fakat Meliha, yine üzgün bir yüz ifadesi ile Hasan’dan kaçmaya devam etmektedir. Bir gece, diğer kızlar Meliha’nın hasta olduğunu bildirir. Hasan aceleyle, Meliha’nın odasına koşar.
Meliha, yine her zamanki gibi solgun bir halde yatmaktadır. Hasan, bir an cesaretini toplayarak ona “seni seviyorum” der. Meliha, bu söze mutlu olur ama hastalık sebebiyle onu mutlu edemeyeceğini vurgulayarak evden gitmesini ister. Hasan da bu isteğe saygı duyar ve derin bir kalp yarası ile evden ayrılır.
Bir Yazın Tarihi Kitabının Ana Mesajı
Karşımıza çıkan her insanı bir sevgili olarak görmemeliyiz; gerçek sevgiyi doğru zamanda ve doğru kişiyle bulabilmek için sabırlı olmalıyız.
Bir Yazın Tarihi Karakterler ve Olayların Değerlendirilmesi
- Hasan: İki yaşlarında bir mühendis, duygusal, içine kapanık fakat gerektiğinde iyi ilişkiler kurabilen bir kişilik.
- Güzin: Sarı saçlı, huysuz ve sinirli bir genç kız.
- Nevin: Kumral, hırçın ve canlı bir karakter.
- Aliye: Uzun ve zarif yapıda, iyi huylu bir genç kız.
- Samiye: Kısa ve tombul bir yapıya sahip.
- Meliha: Uzun boylu, nazik ve iyi huylu bir kişilik.
