Anasayfa
Kimdir
Alakalı Konular
- Edebiyat
- Yazarların Hayatı

Namık Kemal Kimdir? Hayatı ve Eserleri

Ekim 28, 2024 Okuma süresi: 6dk, 33sn

Namık Kemal, Türk milliyetçiliğine ilham veren bir yazardır. Aynı zamanda Genç Osmanlı hareketinin bir parçası, gazeteci, devlet adamı ve şairdir.

İçerik

Vatanseverlik, özgürlük ve millet kavramlarına derin bağlılık gösteren bir Tanzimat aydınıdır. Bu temel kavramları Türk düşünce ve edebiyat dünyasına taşıyan önemli bir figür olarak görülür. Onun heyecanlı ve mücadeleci kişiliği, akıcı ve etkileyici üslubu sayesinde çağdaşları arasında öne çıkmıştır.

Namık Kemal Kısaca Hayatı

Namık Kemal, 21 Aralık 1840’ta Tekirdağ’da dünyaya gelmiştir. Ünlü bir Türk yazar ve şair olan Kemal, Genç Osmanlılar hareketinin bir üyesidir. Gerçek adı Mehmet Kemal olup, “Namık” adını Şair Eşref Paşa’dan almıştır. Babasının işi sebebiyle çocukluğu, Rumeli ve Anadolu’nun farklı şehirlerinde geçmiştir. Bu dönemlerde özel öğrenim gören Namık Kemal, Arapça ve Farsça öğrenmiştir. 18 yaşında, eğitimini daha da ilerletmek için İstanbul’a babasının yanına dönmüştür.

1863 yılında Babıâli Tercüme Odası’nda katiplik yapmaya başlamıştır. Bu görevi esnasında dönemin önemli düşünür ve sanatçıları ile tanışma fırsatı bulmuş ve fikir dünyasını genişletmiştir. Namık Kemal, 1865’te İttifak-ı Hamiyet adı verilen ve sonradan Yeni Osmanlılar Cemiyeti olarak bilinen gizli bir derneğe katılmıştır. Aynı zamanda, Tasvir-i Efkâr gazetesinde hükümet karşıtı yazılar kaleme almıştır. Bu yazılar nedeniyle gazete, 1867’de kapatılmıştır.

Erzurum’a vali yardımcısı olarak atanması, İstanbul’dan uzaklaştırılmasını amaçlamıştır. Ancak Namık Kemal, bu göreve gitmek yerine, Mustafa Fazıl Paşa’nın daveti üzerine Ziya Paşa ile birlikte Paris’e kaçmayı tercih etmiştir. Daha sonra Londra’ya geçerek, burada Mustafa Fazıl Paşa’nın maddi desteğiyle, Ali Suavi’nin Yeni Osmanlılar adına çıkardığı “Muhbir” gazetesinde yazmaya başlamıştır. 1868’de, yine Fazıl Paşa’nın desteği ile “Hürriyet” gazetesini çıkarmıştır. Namık Kemal,1870’te İstanbul’a geri dönmüştür. 1872’de, Nuri, Reşat ve Ebüzziya Tevfik ile birlikte “İbret” gazetesini kiraladı. Daha sonra burada yazdığı bir makale sebebiyle gazete dört ay süreyle kapatılmıştır. İstanbul’dan tekrar uzaklaştırılma cezasıyla Gelibolu mutasarrıflığına atanan Kemal, orada “Vatan Yahut Silistre” adlı oyununu yazmıştır. Bu oyun, 1873’te Gedikpaşa Tiyatrosu’nda sahnelenmiş ve büyük yankı uyandırmıştır. Oyunun sahnelenmesi sonucu ortaya çıkan olaylar nedeniyle Namık Kemal, birçok arkadaşıyla birlikte tutuklandıktan sonra Magosa’ya sürgüne gönderilmiştir.

Namık Kemal’in Edebi Kişiliği

Namık Kemal, genç yaşlarda şiire başladı. Şinasi ile tanışana dek şiirlerinde tasavvuf ve klasik edebiyatın izlerini taşıdı. Bu süreçte Divan edebiyatı şairlerinden Yenişehirli Avni ve Leskofçalı Galib gibi isimlerden etkilendi. Avrupa’ya yolculuğundan sonra Yeni edebiyatı benimsedi. Şeklen eskiye sadık kalsa da içerik olarak tamamen farklı bir şiir anlayışı geliştirdi. “Vatan Şairi” olarak anılan Kemal, Türk şiirini Divan edebiyatının etkisinden uzaklaştırmayı amaçladı.

Sanatın farklı dallarına ilgi duyan Namık Kemal, özellikle tiyatro alanında önemli eserler verdi. Altı oyun yazdı ve bunlardan “Vatan Yahut Silistre”, yurtseverlik ve kahramanlık temasıyla Avrupa’da da dikkat çekti. Ayrıca beş dile tercüme edilmiştir.

İlk romanı “İntibah” 1876’da yayımlanmıştır. Bu eser, karakter analizi, sosyal ve bireysel olaylara derinlemesine bakışı, aynı zamanda dış dünya betimlemeleriyle Türk edebiyatındaki ilk edebi roman olarak kabul edilmiştir. Cezmi, onun edebiyatımızda ilk tarihi romanıdır. Romancılığın ve tiyatroyu toplumsal hayata taşıyan Namık Kemal, edebiyat eleştirisini de Türkiye’de başlatanlardandır. En önemli eleştiri eserleri arasında Ziya Paşa’nın Harabat’ına yazdığı Tahrib-i Harabat ile Takip bulunmuştur.

Gazetecilik kariyerinde de önemli bir yere sahiptir. Dönemin yenilikçi ve ilerlemeci gazetelerinin neredeyse hepsinde yazılarıyla yer aldı. Siyasi ve toplumsal meselelerden, edebiyat, sanat, dil ve kültür konularına kadar geniş bir yelpazede makaleler yazdı.

Özetle Namık Kemal ve Tanzimat Edebiyatı

Namık Kemal, Tanzimat Edebiyatı’nın en coşkulu şairlerinden biridir ve Türk edebiyatında “vatan şairi” olarak anılır.

Hürriyet kavramını şiirinde ilk defa ele alan şairdir.
Divan edebiyatının nazım biçimlerini; gazel, kaside, murabba gibi eski formlarla birlikte, yeni kavram ve temalara yer vererek kullanmıştır.
Şiirlerinde sıklıkla aruz ölçüsüne başvurmuş, bazı tiyatro eserlerinde ise hece ölçüsünü tercih etmiştir.
Sosyal meselelere şiirlerinde geniş yer vermiştir, şiirleri düşüncelerini aktarmada önemli bir araç olmuştur.

Şinasi ile tanışması, yazım tarzında dönüşüme yol açmış; divan şiirinden uzaklaşarak Batı’nın şiirsel anlayışına yakınlaşmıştır.

Şiirlerindeki Dönemler

1- İlk dönem: Eski forma sahip ama içerik olarak yenidir. (Gazeller)
2- Orta dönem: Form olarak eski, içerik olarak yenidir. (Hürriyet Kasidesi)
3- Son dönem: Hem forma hem içeriğe yenilik getirir. (Vaveyla)

Divan şiirini aşırı bir şekilde eleştirmiş, romantizm akımından etkilenmiştir. Romanları teknik açıdan eksikler içerse de, düz yazılarında sanatkarane bir dil kullanmıştır. “Sanat toplum içindir” görüşünü benimsemiş, yazılarında konuşma dilinin kullanılmasını savunmuştur.

Tiyatroyu halk eğitimi için bir araç olarak görmüş ve eserlerinin konularını günlük hayattan veya tarihten seçmiştir.
Sahnelenen ‘Vatan yahut Silistre’ adlı eseri sonrası sürgüne gönderilmiştir.
Yazınsal katkıları genellikle roman, tiyatro, makale, biyografi, eleştiri ve tarih alanlarında yoğunlaşmıştır.

Gazetecilik alanında da aktif olan Ziya Paşa ile birlikte Hürriyet gazetesini yayınlamış, siyasi ve toplumsal konulara eleştirel bakış açısıyla yaklaşmıştır.

Namık Kemal Neden Sürgün Edildi?

O dönem hükümetine karşı yazdığı yazılar nedeniyle Kemal, Erzurum’a vali muavini olarak atanmış ve gazetesi kapatılmıştır.

Erzurum’a gitmeyip Paris’e kaçan Namık Kemal, ileri yıllarda yazı yazmama koşuluyla affedilerek İstanbul’a dönme izni almıştır. Ömrü boyunca Gelibolu, Kıbrıs ve Midilli Adası’nda sürgün yaşamış, son sürgün yeri ise Sakız Adası olmuştur.

Namık Kemal’in Ölümü: Ne Zaman, Neden, Nasıl ve Kaç Yaşında?

Hürriyet ve Vatan Şairi olarak bilinen Namık Kemal’in ölümü, ne zaman, neden ve nasıl öldüğü, kaç yaşında öldüğü ve mezarının nerede olduğu gibi sorularla sıkça merak edilir.

Son sürgün yeri Sakız Adası’nda kuru havaya maruz kalan Namık Kemal, bir süre sonra hastalanıp 2 Aralık 1888’de 47 yaşında vefat etmiştir. Türk edebiyatının büyük isimlerinden biri olan Namık Kemal’in mezarı, Çanakkale, Gelibolu ilçesindeki Bolayır Köyü’ndedir.