Recaizade Mahmut Ekrem 1 Mart 1847 İstanbul doğumlu, yaşamı boyunca ”aşk” ve ”tabiat” gibi temalarda şiirler kaleme almış. Neredeyse her edebi formda eserler üretmiş ve bu eserleri günümüzde 20’den fazla yayımlanmış kitapla öğretmen ve şair kimliğini perçinlemiştir.
Recaizade Mahmut Ekrem Hayatı
Ekrem Mart 1847’de İstanbul’da doğdu. Türk edebiyatının yenilenmesinde ve gelişiminde önemli bir role sahip oldu. Babası sayesinde, Süryanice ve Farsça öğrenme şansı buldu. 1858’de ilköğretimini tamamladı. Sonra özel derslerle eğitimine devam etti. Harbiye İdadisi’nde sağlık problemleri yaşadığı için eğitimini tamamlayamadı. Ancak Mekteb-i İrfan’dan mezun oldu. Resmi bir görevle Trablusgarp’a atanması önemli bir dönüm noktasıydı.
2. Meşrutiyet’in ilanından sonra Kamil Paşa hükümetinde Maarif Nazırı olarak görev aldı. Namık Kemal ile tanışması sonrasında Encümen-i Şuara topluluğuna katılmaya teşvik etti. İlk eserleri, Tasvir-i Efkâr gazetesinde yayımlandı. Bu dönemde Namık Kemal eserlerini yönetiyordu. 1870’li yıllardan itibaren tüm zamanını yazılarına ayırdı. Batı edebiyatı eserlerini Türkçeye çevirdi. Kariyerinin başında, “Afife Anjelik” adlı oyunu ve aynı zamanda “Nağme-i Seher” adlı şiir kitabını yayımladı. Daha sonra ölümünde ise Meclis-i Âyan’ın bir üyesi olarak hizmet veriyordu.
Recaizade Mahmut Ekrem Edebi Kişiliği
Recaizade Mahmut Ekrem, edebiyatı genç nesillere sevdirmek için büyük çaba harcamıştır. Sanatçının çalışmaları, Servetifünun edebiyatının temelini atmıştır. Bu edebi akımın kurucusu, Tevfik Fikret’tir. Ekrem, Galatasaray Lisesi’nde öğretmeniydi. Şiir ve aynı zamanda farklı türlerde eserler vermiştir. Şiirin güzelliklerle sınırlı olmadığını savunmuştur.
“Göz için kafiye” yerine “kulak için kafiye”yi benimsemiştir. Bu yaklaşım, Divan şiirinde bir yenilik getirmiştir. Muallim Naci ile sonrasında önemli anlaşmazlıklar yaşamıştır. Ayrıca divan şiirinin biçimlerini yenilikçi biçimlerle zenginleştirmiştir. Nesirde, şiirlerinden daha başarılı bulunmuştur. Eleştirileriyle dikkat çekmiştir.
Eleştirileriyle yeni edebiyatın bir sesi olmuştur. Talim-i Edebiyat ve Araba Sevdası önemli eserlerindendir. Ayrıca bu eserler, yanlış Batılılaşmayı eleştirir.
Kısa Bir Özet
- Tanzimat döneminin önemli bir isimidir.
- Edebiyat teorisinde yeniliği savunmuştur.
- Eski edebiyatı eleştirerek yeni edebiyata yol açmıştır.
- Şiir görüşlerini Zemzeme kitabında açıklamıştır.
- Şiir, ona göre güzellik üzerine kuruludur. Doğa ve insan, güzellik kaynaklarıdır. Gerçekçilik, sanatta önemlidir. Ayrıca, hayal gücü, duygu ve fikir, şiirin güzelliklerindendir. Bu görüşler şiirin sınırlarını genişletir.
- Romantizm, şiirlerini etkilemiştir. Aşk ve aynı zamanda doğa sıkça işlenen temalardır. Yaşamındaki zorluklar, eserlerine yansımıştır. Ölüm teması, çocuklarının erken kaybından ilham alır. Doğanın hüzünlü manzaraları bu temalar arasındadır.
- Aruz ölçüsünü genellikle kullanmış, hece ölçüsüyle de denemeler yapmıştır. Divan edebiyatının biçimlerini sürdürmüş, aynı zamanda yeni biçimler denememiştir. “Sanat için sanat”ı savunmuştur. Realizm, roman ve öykülerine etki etmiştir.
Recaizade Mahmut Ekrem Eserleri
- Şiir: Nağme-i Seher, Yadigâr-ı Şebâb, Zemzeme I-II-III, Tefekkür, Pejmürde, Nijad Ekrem, Nefrin.
- Roman: Araba Sevdası.
- Öykü: Saime, Muhsin Bey Yahut Şairliğin Hazin Bir Neticesi, Şemsa.
- Oyun: Afife Anjelik (İlk romantik dram), Atala Yahut Amerikan Vahşileri, Vuslat Yahut Süreksiz Sevinç, Çok Bilen Çok Yanılır.
- Ders Kitabı: Talim-i Edebiyat
- Eleştiri: Takdir-i Elhan, Zemzeme III Mukaddimesi.
- Biyografi: Kudemaden Birkaç Şair Takrizat.
