Tevfik Fikret, Servetifünun Edebiyatı’nın önde gelen şairi ve lideriydi. Galatasaray Lisesi’nde eğitim alırken, Muallim Naci ve Recaizade Mahmut Ekrem’den aldığı dersler sayesinde, eski ve yeni edebiyatı karşılaştırma fırsatı buldu. Recaizade’nin de etkisinde kalarak, eski şiirin etkisinden sıyrılıp Batı edebiyatına yöneldi. Edebi hayatında büyük bir yeri olan Recaizade Mahmut Ekrem, onu daha sonra Servet-i Fünun dergisinin başına geçirdi.
Tevfik Fikret Kısaca Hayatı
26 Aralık 1867’de İstanbul Kadırga’da dünyaya gelen Tevfik Fikret’in asıl adı Mehmet Tevfik’ti. 12 yaşında öksüz kaldı, Mahmudiye Rüşdiyesi’nde eğitim gördü. 1888’de Galatasaray Lisesi’nden birincilikle mezun oldu ve çeşitli memurluk görevleri üstlendi. Kuzeniyle evlenmiştir. Ticaret Mektebi’nde hat ve Fransızca öğretmenliği yaptı. 1891’de Mirsad dergisinin şiir yarışmasında birincilik alıp edebiyat çevrelerinde tanınmıştır. 1892’de Mekteb-i Sultani’ye Türkçe öğretmeni görevine atandıktan sonra 1894’te Malumat dergisini çıkaran ekip arasına katılmıştır. 1895’te hükümetin maaş kesintisine tepki olarak işi bıraktı. 1896’da Servet-i Fünun dergisinin Yazı işleri Müdürlüğü’ne getirilmiştir. Yoğun baskılar ve ayrıca gözaltılar üzerine dergiden ayrılma zorunda kalmıştır. 1906’da “Aşiyan”ı inşa edip sonrasında ailesiyle buraya yerleşti. 1908’de 2. Meşrutiyet’in savunucularından biri oldu. Tanin gazetesini kurdu fakat gazete İttihat ve Terakki’nin yayın organı olmak isteyince gazeteden ayrılmıştır.
1911 ve 1914 yıllarında, toplumsal sorunlara odaklanan ve günlük yaşamdan kesitler sunan şiir kitapları yayınladı. Bu şiirlerde, oğlu Halûk ve Osmanlı gençliğine erdemler öğütledi. Mehmet Akif Ersoy’a yanıt olarak yazdığı şiirlerde, yaşam görüşünü ve eleştirilerini dile getirdi. Doğayı ve aynı zamanda özgürlüğü önemseyen, sınıfsal ayrımları eleştiren bir dünya görüşü benimsedi. Özel yaşamında katı bir ahlak anlayışını korudu ve ayrıca insanın değerine ve akıl gücüne vurgu yaptı. Hayatının son dönemlerinde ağır bir şeker hastalığı ile mücadele etti, sonrasında 48 yaşında hayatını kaybetti. Eyüp’teki aile mezarlığına defnedilmiştir.
Tevfik Fikret’in Edebi Kişiliği
19. yüzyılın ikinci yarısından başlayarak, Tanzimat döneminin ruhundan beslenmiştir. Edebiyatımıza yenilik ve aynı zamanda değişim getirmek için çaba göstermiş bir sanatçı olarak öne çıkmıştır. Türk edebiyatında yüzyılın sonlarına doğru tanınmaya başlamıştır.
Servet-i Fünûn dergisiyle yeni bir edebi akımın öncülüğünü yapmış, şiirlerinde konu çeşitliliği ve kompozisyon bakımından öncüllerinden ayrılan yenilikçi bir yapı sergilemiştir. Öğretmeni Recaizade Mahmut Ekrem, “Zerratdan şumûsa kadar her güzel şey şiirdir” derken, bu görüşü bir adım öteye taşıyarak, “her şeyin” şiir konusu olabileceğini savunmuştur.
Fikret’in nesirleri de sanat anlayışını ve Servet-i Fünûn hareketinin edebiyat ve sanatına dair görüşlerini yansıtması açısından dikkat çekicidir. 1901 sonrası şiirlerinde gözle görülür bir değişime imza atmış, Servet-i Fünûn dönemine nazaran daha sert ve siyasi bir üslupla eserler vermiştir. “Sis” şiiri bu dönemin ilk örneklerindendir ve ölümüne kadar bu üslubu sürdürmüştür.
Dil ve anlatım konusunda özel bir titizlik göstermeyen Fikret, şiirlerinde yaşayan ve etkileyici bir Türkçe kullanma konusunda kaygı duymamıştır. Bu durum, şiirlerinde yaratmaya çalıştığı yenilikleri ve değerleri gölgede bırakmıştır.
“Ferda”, “Millet Şarkısı”, “Hân-ı Yağma” ve “Halûk’un Vedâ’ı” gibi şiirlerinde anlaşılır ve yalın bir Türkçe kullanmıştır.
Tevfik Fikret’in Eserleri
- Rübab-ı Şikeste (1900-1984)
- Haluk’un Defteri (1911-1984)
- Rübabın Cevabı (1911-1945)
- Şermin (1914-1983)
- Tarih-i Kadim (1905)
- Son Şiirler (1952. Yay. Haz. Cevdet Kudret)
Ayrıca Tevfik Fikret romanları bulunmamaktadır.
Tevfik Fikret Kimdir?
Aslen Çankırılı Tevfik, annesi sayesinde Rum kökenlidir. Annesi, Yunan isyanı sırasında Osmanlı’ya sığınan bir Rum göçmenidir.
Tevfik Fikret’in Ölüm Tarihi
19 Ağustos1915’te İstanbul’da hayatını kaybetmiştir.
Tevfik Fikret’in Mezarı
Mezarı, İstanbul’un Eyüp ilçesindeki aile kabristanındadır.
Tevfik Fikret’in Dönemi
Servet-i Fünun Dönemi’nin önemli bir yazarıdır.
Tevfik Fikret’in Etkilendiği Akım
Parnasizm akımından etkilenmiştir. Parnasizm, şiirde realizmi ifade eder.